Η 8η Μαρτίου είναι η μέρα αφιερωμένη στις γυναίκες, αφού έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα των Δικαιωμάτων των Γυναικών για να μας υπενθυμίζει τον αγώνα τους προς την επίτευξη της ισότητας των φύλων και την ενίσχυση της θέσης των γυναικών στην κοινωνία, την εργασία, την οικονομία και την πολιτική.
Όμως σε αυτόν τον παρατεταμένο εγκλεισμό που βιώνουμε, λόγω της πανδημίας Covid-19, παρατηρείται μια αλματώδης αύξηση στα περιστατικά βίας και ειδικότερα της συντροφικής βίας η οποία λαμβάνει χώρο μέσα σε μια συντροφική σχέση.
Ο όρος Συντροφική Βία περιγράφει τη συμπεριφορά ανάμεσα σε δύο συντρόφους η οποία μπορεί να προκαλέσει σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη, συμπεριλαμβανομένου πράξεων επιθετικότητας, σεξουαλικού εξαναγκασμού, ψυχολογικής κακοποίησης και πράξεων κοινωνικού ελέγχου.
Στην συντροφική βία δεν υπάρχουν «στεγανά» αφού απαντάται σε όλες τις κοινωνικοοικονομικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές ομάδες, καθώς και στις ακαδημαϊκές κοινότητες. Επίσης στην συντριπτική πλειοψηφία τα θύματα είναι γυναίκες, καθώς τις περισσότερες φορές οι θύτες συντροφικής βίας είναι σύντροφοι ή πρώην σύντροφοι τους. Αντιθέτως στα επεισόδια βίας που αφορούν τον ανδρικό πληθυσμό οι θύτες συνήθως είναι άγνωστοι ή γνωστοί μέσω τρίτου.
Μορφές Συντροφικής Βίας
Η Συντροφική Βία είναι πολυδιάστατη και δεν εντοπίζεται εύκολα καθώς τις περισσότερες φορές λαμβάνει χώρο πίσω από τις κλειστές πόρτες του διαμερίσματος που αρχικά προοριζόταν για να στεγάσει μια υποτιθέμενη πολλά υποσχόμενη και τρυφερή συντροφική σχέση. Οι μορφές που παίρνει, ανάλογα με τις κακοποιητικές συμπεριφορές του θύτη συνοψίζονται στις παρακάτω κατηγορίες:
- Σωματική κακοποίηση: συμπεριλαμβάνει βίαιες όπως γροθιές, σπρωξιές, χαστούκια, καταναγκαστική ακινητοποίηση, απόπειρα πνιγμού, επιθέσεις με τη χρήση αντικειμένων, εγκαύματα, βασανισμό έως και φόνο.
- Ψυχολογική κακοποίηση: περιγράφει μια γκάμα κακοποιητικών συμπεριφορών όπως εκφοβισμό, μείωση/υποτίμηση της προσωπικότητας, προσβολές, κοροϊδίες και εμπαιγμούς, κοινωνικό έλεγχο και κοινωνική απομόνωση, ακραία κτητικότητα.
- Σεξουαλική κακοποίηση: αφορά συμπεριφορές όπως εξαναγκασμός σε συμμετοχή σε οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη, σεξουαλική παρενόχληση και σεξουαλική εκμετάλλευση.
- Οικονομική κακοποίηση : συμπεριλαμβάνει την αποστέρηση βασικών φυσικών αγαθών, χρημάτων ή άλλων οικονομικών πόρων, η υφαρπαγή και εκμετάλλευση των εισοδημάτων του θύματος και η απαγόρευση ή παρεμπόδιση εργασίας του θύματος.
Επιπτώσεις και Εμπόδια στην αποδέσμευση
Η Συντροφική Βία προσβάλλει την σωματική και την ψυχική υγεία του θύματος και η επίδραση της συνεχίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμα και όταν η κακοποίηση σταματά. Οι γυναίκες θύματα βίας έχουν διπλάσιες πιθανότητες, σε σχέση με γυναίκες που δεν έχουν κακοποιηθεί, να δηλώσουν προβλήματα υγείας, σωματικά και ψυχολογικά ακόμη και αν η κακοποίηση έχει συμβεί πολλά χρόνια πριν.
Οι σωματικές βλάβες που συχνά συναντώνται σε γυναίκες θύματα Συντροφικής Βίας συμπεριλαμβάνουν μώλωπες και οιδήματα, εκδορές, κοιλιακούς και θωρακικούς τραυματισμούς, κατάγματα, σπασμένα δόντια, βλάβες στην όραση και την ακοή , τραυματισμούς στο κεφάλι τον λαιμό και την πλάτη. Επιπρόσθετα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ψυχικών διαταραχών που σχετίζονται με την Συντροφική Βία. Οι γυναίκες που έχουν υποστεί βία από τους συντρόφους τους υποφέρουν συχνότερα από διαταραχές διάθεσης και διαταραχές άγχους. Επιπλέον η Συντροφική Βία συνδέεται με την κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών, τις διαταραχές πρόσληψης τροφής και ύπνου, με χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυτοτραυματισμούς , απόπειρες αυτοκτονίας, σεξουαλικές διαταραχές και επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά, ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα
Το ερώτημα που συχνά διατυπώνεται όταν αναλογιζόμαστε τα παραπάνω αφορά το γιατί πολλές γυναίκες δεν φεύγουν από μια τόσο επικίνδυνη και επώδυνη κακοποιητική σχέση. Τα αίτια που “κρατούν” τις γυναίκες σε βίαιες σχέσεις και αποτελούν τροχοπέδη στην προσπάθεια τους να “αποδράσουν” είναι πολλά και περίπλοκα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν:
- ο φόβος αντιποίνων,
- η έλλειψη εναλλακτικής οικονομικής διεξόδου,
- η έλλειψη υποστήριξης από την υπόλοιπη οικογένεια και τους φίλους,
- το στίγμα,
- ο φόβος πιθανής απώλειας της επιμέλειας των παιδιών,
- η αγάπη προς τον σύντροφο και η ελπίδα ότι αυτός θα αλλάξει.
Παρόλα αυτά τα εμπόδια, πολλές γυναίκες θύματα συντροφικής βίας τελικά αφήνουν τους συντρόφους τους, συνήθως μετά από πολλές απόπειρες και ύστερα από χρόνια βίας. Οι παράγοντες που φαίνεται να σχετίζονται με το αν τελικά μια γυναίκα θα αφήσει μόνιμα έναν κακοποιητικό σύντροφο αφορούν:
- την κλιμάκωση της βίαιης δριμύτητας ,
- την συνειδητοποίηση ότι ο βίαιος σύντροφος δεν πρόκειται να αλλάξει
- τη διαπίστωση πως η βία επηρεάζει τα παιδιά τους.
Αναλογιζόμενοι τα παραπάνω στοιχεία συνειδητοποιούμε πόσο σημαντικά είναι, ο έγκαιρος εντοπισμός και η αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινόμενου της Συντροφικής Βίας κατά των γυναικών αλλά και οποιασδήποτε μορφής έμφυλης βίας. Ευτυχώς τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο υπάρχουν δομές που με υπευθυνότητα και γνώση στηρίζουν και βοηθούν τα θύματα να απεγκλωβιστούν από μια κακοποιητική σχέση.
Δομές Στήριξης για την Βία.
- Η Μονάδα Υποστήριξης Παρεμβάσεων Κοινωνικής Μέριμνας Φοιτητών του Ιονίου Πανεπιστημίου «SSUNI» παρέχει εξιδεικευμένες υπηρεσίες και σε θέματα βίας. Σχετικά αιτήματα δηλώνεται γραπτώς, μέσω αποστολής e-mail στο counseling_support@ionio.gr ή τηλεφωνικώς στο Τηλ.: 26610-87231
- Το Συμβουλευτικό Κέντρο Κέρκυρας, προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες και απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε γυναίκες που έχουν υποστεί βία/κακοποίηση οποιασδήποτε μορφής ή διακρίσεις, καθώς και σε γυναίκες που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (άνεργες, μονογονείς). Οι ενδιαφερόμενες μπορούν να απευθύνονται στο τηλέφωνο: 26610 47396 e-mail: kerkyra@isotita.gr
- Επίσης λειτουργεί 24ωρη Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 µια υπηρεσία εθνικής εμβέλειας που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες θύματα βίας ή σε τρίτα πρόσωπα να επικοινωνήσουν άμεσα µε ένα φορέα αντιμετώπισης της έμφυλης βίας. Ταυτόχρονα υπάρχει δυνατότητα ηλεκτρονικής επικοινωνίας των γυναικών µέσω της διεύθυνσης e-mail: sos15900@isotita.gr
Σπύρος Β. Πολίτης, Ψυχολόγος PhD
Υπεύθυνος Υπηρεσίας Στήριξης Φοιτητών Ιονίο
Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση».
