Αναβλητικότητα: Το να είναι κανείς αναβλητικός.
Αναβλητικός: Αυτός που αναβάλλει. Ή αλλιώς, ο διστακτικός.
Άρα, αναβλητικότητα είναι η διστακτικότητα;
Διστακτικότητα σχετικά με τι;
Μήπως σχετικά με την ολοκλήρωση μιας εργασίας;
Με τη μελέτη προκειμένου να συμμετάσχεις σε μια εξεταστική διαδικασία;
Να ξεκινήσεις μια σειρά εργασιών, όπως αυτές του σπιτιού;
Να ξεκινήσεις υγιεινή διατροφή και άθληση;
Να αλλάξεις ώστε να γίνεις ο άνθρωπος που επιθυμείς;
Να γίνεις περισσότερο εξωστρεφής και κοινωνικός ώστε να γνωρίσεις νέους ανθρώπους;
Διστακτικός:
1. Αυτός που από φόβο, ανασφάλεια ή αβεβαιότητα αργεί να ενεργήσει.
2. Άτομο που δεν δρα άμεσα γιατί αναλογίζεται τις συνέπειες των δυνητικών πράξεων του.
Ας σταθούμε σε αυτό το σημείο για λίγο.
Το ότι αργεί κανείς να ενεργήσει δεν είναι από μόνο του αρνητικό. Αντιθέτως, μπορεί να αφορά άτομα με υπευθυνότητα και συνείδηση της δυσκολίας, του ρίσκου, της σημαντικότητας μιας σχετικής συμπεριφοράς. Σε αυτή την περίπτωση η αναβλητικότητα μοιάζει να αφορά ώριμο άτομο με λογική συμπεριφορά.
Το ότι δεν δρα άμεσα, δεν είναι επίσης από μόνο του κάτι αρνητικό. Ειδικά όταν η αιτία είναι ο αναλογισμός των συνεπειών των δυνητικών πράξεων του. Μάλλον παραπέμπει σε άτομο με αυτοέλεγχο και οργάνωση, παρά σε άτομο με παρορμητικότητα και επιπολαιότητα.
Συνεπώς; Η αναβλητικότητα μπορεί να θεωρηθεί ως μια περιζήτητη δεξιότητα διαχείρισης καταστάσεων στη ζωή (;)
Σίγουρα δεν το είχες σκεφτεί με αυτόν τον τρόπο, αλλά ναι, είναι εφικτό να λειτουργήσει και έτσι. Και σίγουρα αν προσπαθήσεις, θα θυμηθείς φορές όπου η αναβολή, η εγκράτεια και η σχολαστική σκέψη, σε οδήγησαν σε αρκετά θετικά αποτελέσματα στη ζωή σου.
Τελικά μάλλον ισχύει ότι τα πράγματα είναι τέτοια ανάλογα την πλευρά στην οποία εστιάζουμε….Τα γυαλιά που φοράμε κάθε φορά φαίνεται πως παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αντίληψη μιας συνθήκης.
Σχετικά όμως με την αναβλητικότητα και για να καταλήξουμε σε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της,
πότε η αναβλητικότητα γίνεται απειλή και όχι αρωγός σου;
Μια ισχυρή απάντηση είναι «όταν αποκτά συστηματικότητα».
Η συστηματικότητα μπορεί να καθορίσει εάν κάποιος αξιοποιεί επιλεκτικά και με σύνεση την αναβλητικότητα ή εάν την χρησιμοποιεί ως τρόπο ζωής, βάζοντας σε συνεχή αναμονή όσα καλείται να ανταπεξέλθει.
Και γιατί να συμβαίνει αυτό;
Πότε συμβαίνει να καταφεύγει κανείς σε συνεχή αναβλητικότητα;
Ας ξεκινήσουμε από την ηλικιακή περίοδο στην οποία βρίσκεσαι. Στην δική σου ηλικία, οι παρορμήσεις έχουν το πάνω χέρι με αποτέλεσμα συχνά να λειτουργείς αυθόρμητα και αποφευκτικά στην διεκπεραίωση μιας εργασίας. Πόσο μάλλον όταν η φύση αυτήςτης εργασίας δεν εμπίπτει στα ενδιαφέροντα σου ή δεν είναι από αυτές στις οποίες αποδίδεις δίχως ιδιαίτερο κόπο.
Ας προχωρήσουμε τώρα στα βιώματά σου. Είναι πιθανό και λογικόνα έχεις βιώσει αποτυχίες στο παρελθόν που σου έχουν στοιχίσει, γεμίζοντάς σε ματαίωση και ανασφάλεια, ιδανικά συναισθήματα για την πρόκλησηφόβου νέας επερχόμενης αποτυχίας.
Και πόσο ισχυρός είναι αυτός ο φόβος της αποτυχίας;
Πολύ ισχυρός.
Τόσο ισχυρός που ωθεί το άτομο να επιλέξει την απραξία αντί την προσπάθεια. Άλλωστε, πόσο οδυνηρή φαντάζει η απραξία συγκριτικά με μια προσπάθεια που έχει αβέβαιη κατάληξη;
Και γιατί είναι τόσο σημαντική η κατάληξη;
Μα, γιατί έχεις διδαχθεί ότι το αποτέλεσμα σε αξιολογεί, ότι κρίνεσαι από την επιτυχημένη ή μη έκβαση των προσπαθειών σου και όχι τόσο από την προσπάθεια.
Άσε που είναι πιθανό να σε χαρακτηρίζει και ολίγη τελειομανία ύστερα από τόσες φορές που άκουσες ατάκες τύπου « Μπορείς και καλύτερα», «Οι μετριότητες δεν αρκούν», «Ο πρώτος μένει στη θύμηση ενώ ο δεύτερος ξεχνιέται» και πάει λέγοντας...
Ο φόβος της αποτυχίας επιφέρει δυσκολία στη λήψη αποφάσεων με αποτέλεσμα το άτομο να καταφεύγει στην απραξία.
Έτσι, με λίγη τελειομανία, λίγο φόβο αποτυχίας και μπόλικη έλλειψη αυτοσεβασμού και αυτοεκτίμησης, μπορείς να οδηγηθείς στη συστηματική αναβλητικότηταμε την οποία καταφέρνεις πολύ καλά να αποφύγεις κάθε αποτυχία...
(τελειομανία+φόβος αποτυχίας+έλλειψη αυτοσεβασμού= συστηματική αναβλητικότητα)
...και η οποία με τη σειρά της, θα έρθει να σου θυμίσει πόσο ¨ανίκανος¨ είσαι στο
• να οργανωθείς
• να εργαστείς υποκινούμενος από εσωτερικά κίνητρα
• να επιτύχεις τον στόχο σου
• να προσπαθήσεις
Με λίγα λόγια , ακόμα κι αν δεν είχες αυτήν την εικόνα για τον εαυτό σου,
με τη συνεχή αναβλητικότητα, μια χαρά θα την αποκτήσεις.
Αυτός είναι άραγε ο στόχος σου;
Αν ναι, οδεύεις καλά και σταθερά.
Αν όχι, χρειάζεται να την αντιμετωπίσεις, ακόμα καλύτερα χρειάζεται να την οριοθετήσεις. Και το πρώτο βήμα είναι
«να μην προεξοφλήσεις ότι δεν θα τα καταφέρεις ώστε να αναβάλεις την προσπάθεια αντιμετώπισης της αναβλητικότητάς σου, αποφεύγοντας έτσι την όποια ματαίωση...
(Πόσο περίπλοκο και πόσο απλό!)
Ξεκίνα λοιπόν τώρα θέτοντας στόχους, μικρούς και επιτεύξιμους, ρεαλιστικούς και εφικτούς. Στη συνέχεια, βάλε σε σειρά τους στόχους σου, ανάλογα με τη σημαντικότητα που έχουν για σένα και όχι για τους άλλους. Τέλος, ξεκίνα να πράττεις τους στόχους σου αντί να τους σκέφτεσαι διαρκώς, πλάθοντας ένα σωρό σενάρια πιθανής αποτυχίας των πράξεων σου. Και κυρίως, θυμήσου να μην θυμώνεις στον εαυτό σου κάθε φορά που ξεφεύγεις από τον στόχο σου, αλλά να τον ενθαρρύνεις και να τον επαναφέρεις στην προσπάθεια, πιστεύοντας σε αυτόν και επιβραβεύοντάς τον για μικρότερα και μεγαλύτερα επιτεύγματα.
Γίνε για σένα ό καλύτερος εμψυχωτής και δώσεστην αναβλητικότητα τον ρόλο που θα επιλέξεις.
Ελένη Άννα Καλούδη
Υπεύθυνη Υπηρεσίας Συμβουλευτικής
Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση».
